Đau họng tái đi tái lại là tình trạng viêm họng kéo dài, thường xuyên xuất hiện theo chu kỳ và gây nhiều phiền toái trong cuộc sống hằng ngày. Tình trạng này có thể là dấu hiệu cảnh báo các bệnh lý tiềm ẩn nghiêm trọng. Cùng tìm hiểu nguyên nhân và cách xử lý bệnh hiệu quả qua bài viết dưới đây.
Đau họng tái đi tái lại là gì?
Đau họng tái đi tái lại là tình trạng viêm hoặc kích ứng vùng họng xảy ra lặp đi lặp lại nhiều lần trong một khoảng thời gian, thường kéo dài từ vài tuần đến vài tháng. Triệu chứng đặc trưng bao gồm cảm giác đau rát, khó nuốt, ngứa họng, hoặc khàn giọng. Tình trạng này gây ảnh hưởng không nhỏ đến sinh hoạt hàng ngày và chất lượng cuộc sống.
Đau họng tái phát thường đi kèm với các triệu chứng khác, phản ánh nguyên nhân tiềm ẩn. Dưới đây là những triệu chứng phổ biến mà người bệnh có thể gặp phải:
- Đau rát khó nuốt
- Sưng amidan
- Sốt
- Ho
- Khàn giọng hoặc mất giọng
- Sưng hạt lympho ở cổ
Khác với đau họng thông thường chỉ kéo dài vài ngày, đau họng tái phát thường có chu kỳ lặp lại, ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày. Đồng thời bệnh có nguy cơ tiến triển thành các biến chứng nếu không được xử lý đúng cách. Việc nhận biết sớm các triệu chứng và tìm hiểu nguyên nhân là bước đầu tiên để kiểm soát tình trạng này.
>> GỢI Ý: Đau họng uống gì để giảm đau nhanh và cải thiện sức khỏe hiệu quả? [DÀNH CHO BẠN]
Nguyên nhân gây đau họng tái đi tái lại
Tình trạng đau họng cứ lặp đi lặp lại không chỉ gây khó chịu mà còn là dấu hiệu cảnh báo rằng có thể tồn tại một vấn đề sức khỏe tiềm ẩn. Dưới đây là những nguyên nhân chính gây ra tình trạng này:
Viêm amidan mãn tính
Khi bị viêm nhiễm cấp tính tái phát nhiều lần, cấu trúc amidan có thể thay đổi, các hốc amidan trở nên sâu hơn, tạo thành nơi trú ẩn lý tưởng cho vi khuẩn. Lúc này, amidan không còn thực hiện tốt chức năng bảo vệ mà trở thành một ổ viêm mạn tính.
Viêm họng mãn tính
Niêm mạc họng bị viêm lâu ngày dẫn đến tổn thương mạn tính, làm mất lớp bảo vệ tự nhiên, dễ nhạy cảm với tác nhân bên ngoài. Viêm mãn tính cũng có thể tạo môi trường cho vi khuẩn hoặc nấm phát triển, gây bùng phát triệu chứng định kỳ.
Viêm VA mãn tính
Tương tự amidan, VA có thể bị viêm mạn tính, đặc biệt ở trẻ em, nhưng đôi khi vẫn tồn tại và gây bệnh ở người lớn. Viêm VA mạn tính gây tắc nghẽn cửa mũi sau, dẫn đến chảy dịch mũi sau liên tục xuống họng, kích thích niêm mạc họng và gây đau họng.
Nhiễm trùng tái phát do hệ miễn dịch
Khi hệ miễn dịch không đủ mạnh để tiêu diệt hoặc kiểm soát vi khuẩn (như liên cầu khuẩn) hoặc virus, các tác nhân này dễ dàng xâm nhập và gây viêm ở niêm mạc họng. Tình trạng này kéo dài sẽ dẫn đến các đợt viêm họng tái phát thường xuyên hơn người bình thường.
Nguyên nhân khác
Nhiều trường hợp đau họng tái phát không phải do vi khuẩn hay virus, mà xuất phát từ các yếu tố kích thích hoặc bệnh lý khác như:
- Trào ngược dạ dày thực quản: Axit dạ dày hoặc dịch mật trào ngược lên họng gây kích ứng niêm mạc, dẫn đến viêm họng mạn tính. Đau họng thường xuất hiện vào buổi sáng, kèm ợ nóng, cảm giác vướng họng, hoặc ho khan.
- Dị ứng: Các chất gây dị ứng (phấn hoa, bụi, lông thú, nấm mốc) kích thích niêm mạc họng, gây viêm dị ứng mạn tính. Đau họng thường kèm ngứa, chảy nước mũi, hoặc hắt hơi.
- Môi trường sống: Môi trường sống vị ô nhiễm, nhiều khói bụi và các chất độc hai cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng đau họng tái phát.
Đau họng tái đi tái lại có nguy hiểm không?
Đau họng tái đi tái lại còn diễn ra với trường hợp từ nhẹ đến nghiêm trọng. Mức độ nguy hiểm phụ thuộc vào nguyên nhân, tần suất, thời gian kéo dài, và triệu chứng đi kèm.
Trường hợp nhẹ
Trong nhiều trường hợp, đau họng tái phát do các nguyên nhân lành tính và không gây nguy hiểm trực tiếp đến sức khỏe. Các tình huống này bao gồm:
- Dị ứng hoặc kích ứng môi trường: Đau họng do phấn hoa, bụi, hoặc không khí khô thường chỉ gây khó chịu tạm thời. Triệu chứng có thể cải thiện khi tránh tác nhân kích thích hoặc sử dụng thuốc kháng histamine.
- Thay đổi thời tiết: Thời tiết lạnh hoặc khô làm niêm mạc họng nhạy cảm hơn, dễ gây đau họng tái phát. Giữ ấm cổ họng và uống đủ nước thường giúp giảm triệu chứng.
- Thói quen sinh hoạt: Sử dụng giọng nói quá mức hoặc tiêu thụ đồ uống lạnh có thể gây viêm họng tạm thời, không để lại hậu quả nghiêm trọng nếu điều chỉnh kịp thời.
Tuy nhiên, ngay cả trong các trường hợp này, nếu đau họng kéo dài hoặc tái phát thường xuyên (>3-4 lần/tháng), cần đánh giá thêm để loại trừ các nguyên nhân khác. Viêm họng kéo dài có thể làm suy yếu niêm mạc, tăng nguy cơ nhiễm trùng thứ phát hoặc viêm mạn tính.
Trường hợp nguy hiểm
Tình trạng đau họng tái phát không đơn thuần là do cảm lạnh thông thường mà có thể là dấu hiệu cảnh báo các bệnh lý tiềm ẩn nghiêm trọng:
- Viêm họng do liên cầu khuẩn nếu không điều trị dứt điểm có thể dẫn đến biến chứng nguy hiểm như viêm khớp, viêm cầu thận, thậm chí là thấp tim – ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe tim mạch.
- Viêm amidan mãn tính, viêm xoang kéo dài dễ gây nhiễm trùng lan rộng đến tai, phổi và các cơ quan lân cận, khiến bệnh ngày càng nặng và khó kiểm soát.
Đặc biệt, nếu đau họng đi kèm các triệu chứng sụt cân bất thường, khó nuốt kéo dài, nổi hạch hoặc xuất hiện khối u vùng cổ, đó có thể là dấu hiệu của ung thư vòm họng.
>> XEM THÊM: Hướng dẫn phân biệt viêm họng và viêm phế quản
Bị đau họng tái đi tái lại cần làm gì?
Khi đau họng tái đi tái lại nhiều lần gây khó chịu, việc thăm khám và áp dụng các biện pháp xử lý phù hợp sẽ giúp kiểm soát triệu chứng, đồng thời ngăn ngừa tình trạng này tái phát trở lại.
Thăm khám bác sĩ
Bước đầu tiên khi đau họng kéo dài là tìm đến bác sĩ để xác định nguyên nhân. Các xét nghiệm như cấy dịch họng, nội soi mũi xoang hoặc xét nghiệm máu có thể được thực hiện để phát hiện nhiễm trùng, dị ứng hoặc bệnh lý nền.
Dựa trên kết quả, bác sĩ có thể chỉ định các phương pháp điều trị phù hợp cho bạn, chẳng hạn như dùng thuốc kết hợp thay đổi lối sống hay can thiệp ngoại khoa.
Sử dụng thuốc Tây y
Việc điều trị đau họng tái phát trong Tây y phụ thuộc vào nguyên nhân cụ thể gây bệnh. Bác sĩ sẽ dựa trên thăm khám lâm sàng và các xét nghiệm cần thiết để đưa ra phác đồ phù hợp.
- Thuốc kháng sinh: Chỉ sử dụng khi xác định đau họng do nhiễm khuẩn, chẳng hạn như viêm họng liên cầu khuẩn.
- Thuốc kháng virus: Dành cho các trường hợp đặc biệt, chẳng hạn như đau họng do virus Epstein-Barr (EBV) trong bệnh bạch cầu đơn nhân nhiễm trùng.
- Thuốc chống viêm và giảm đau: Paracetamol hoặc ibuprofen giúp giảm đau họng, hạ sốt, và cải thiện cảm giác khó chịu.
Mẹo giúp giảm đau họng tái phát tại nhà
Các biện pháp tại nhà là lựa chọn đầu tiên để giảm triệu chứng đau họng tái phát, đặc biệt trong trường hợp nhẹ hoặc do nguyên nhân không nhiễm trùng. Những phương pháp này đơn giản, dễ thực hiện và được nhiều người tìm kiếm.
- Súc miệng với nước muối sẽ làm giảm viêm, tiêu diệt vi khuẩn trên bề mặt niêm mạc họng và làm dịu cảm giác đau rát.
- Uống nhiều nước mỗi ngày, ưu tiên nước ấm để giữ ẩm niêm mạc họng, hỗ trợ đào thải độc tố và giảm khô rát.
- Kết hợp giữa mật ong và chanh để tăng cường hệ miễn dịch và làm dịu niêm mạc họng.
- Nghỉ ngơi đầy đủ giúp cơ thể phục hồi và tăng cường khả năng chống nhiễm trùng.
- Bổ sung thực phẩm giàu vitamin C, kẽm, và thực phẩm dễ nuốt như súp, cháo để hỗ trợ hệ miễn dịch và giảm kích ứng họng.
- Tránh một số thực phẩm cay, nóng, hoặc chiên rán vì có thể làm tăng viêm.
Các mẹo trên không thể thay thế hoàn toàn phương pháp điều trị chuyên sâu. Nếu áp dụng đúng cách, chúng có thể hỗ trợ rút ngắn thời gian phục hồi và ngăn ngừa đau họng tái phát hiệu quả.
Biện pháp phòng ngừa đau họng kéo dài
Phòng ngừa là yếu tố quan trọng để giảm tần suất và mức độ nghiêm trọng của đau họng tái phát. Các biện pháp sau giúp bảo vệ họng và tăng cường sức khỏe tổng thể:
- Rửa tay thường xuyên: Rửa tay bằng xà phòng trong ít nhất 20 giây, đặc biệt sau khi tiếp xúc với bề mặt công cộng hoặc người bệnh, giúp giảm nguy cơ lây nhiễm vi khuẩn và virus.
- Đeo khẩu trang: Sử dụng khẩu trang ở nơi đông người, khu vực ô nhiễm, hoặc khi tiếp xúc với khói bụi, hóa chất để bảo vệ niêm mạc họng.
- Tránh hút thuốc và khói thuốc: Bỏ thuốc lá và hạn chế tiếp xúc với khói thuốc là cách hiệu quả để bảo vệ họng.
- Tăng cường hệ miễn dịch: Duy trì chế độ ăn uống cân bằng, bổ sung thực phẩm giàu vitamin C, kẽm, và probiotic.
- Tránh tiếp xúc với tác nhân kích ứng: Hạn chế tiếp xúc với phấn hoa, lông động vật, hoặc hóa chất bằng cách giữ vệ sinh nhà cửa.
Đau họng tái đi tái lại tuy phổ biến nhưng không nên xem nhẹ, nhất là khi triệu chứng kéo dài và có dấu hiệu bất thường. Việc chủ động thăm khám sớm, kết hợp chăm sóc tại nhà và phòng ngừa đúng cách sẽ giúp kiểm soát tình trạng này hiệu quả, bảo vệ sức khỏe vùng họng và nâng cao chất lượng cuộc sống.
CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM:
- Viêm họng mất tiếng: Nguyên nhân và cách chữa trị
- Viêm Họng Trào Ngược: Cách Nhận Biết Và Điều Trị Bệnh Hiệu Quả
- Viêm Họng Kéo Dài Là Gì? Nguyên Nhân Và Điều Trị TẬN GỐC
