Trào ngược dạ dày nằm nghiêng bên nào là vấn đề được nhiều người bệnh quan tâm, nhất là khi triệu chứng thường xuất hiện vào ban đêm. Tư thế ngủ đúng không chỉ giúp giảm ợ nóng, buồn nôn mà còn hỗ trợ kiểm soát trào ngược hiệu quả.
Trào ngược dạ dày thực quản là gì?
Trào ngược dạ dày thực quản xảy ra khi cơ thắt thực quản dưới (Lower Esophageal Sphincter - LES), một van cơ học ngăn cách dạ dày và thực quản, hoạt động không hiệu quả. Thông thường, cơ này mở ra để thức ăn đi xuống dạ dày và đóng lại để ngăn axit dạ dày trào ngược. Khi cơ này bị yếu hoặc giãn bất thường, axit dạ dày, dịch mật, hoặc thậm chí cả thức ăn có thể trào ngược lên thực quản, gây kích ứng và viêm.
Triệu chứng của GERD có thể khác nhau ở mỗi người, nhưng dưới đây là những dấu hiệu phổ biến nhấ là:
- Ợ nóng: Cảm giác nóng rát ở ngực, thường lan từ vùng thượng vị (vùng trên rốn) lên cổ họng. Triệu chứng này thường xuất hiện sau khi ăn hoặc khi nằm xuống.
- Ợ chua: Cảm giác vị chua hoặc đắng trong miệng do axit dạ dày trào lên thực quản và họng.
- Đau tức ngực: Một số người nhầm lẫn với đau tim, nhưng thường liên quan đến kích ứng thực quản.
- Khó nuốt: Cảm giác thức ăn bị mắc kẹt ở thực quản, đặc biệt khi bệnh tiến triển.
- Cảm giác vướng ở cổ họng: Giống như có một khối u hoặc vật cản trong cổ họng, khiến người bệnh khó chịu.
- Triệu chứng ban đêm: Ho khan, khàn giọng, hoặc tỉnh giấc do trào ngược, làm gián đoạn giấc ngủ.
>> ĐỌC THÊM: Top 5 cách chữa trào ngược dạ dày bằng mật ong hiệu quả nhất
Tại sao tư thế ngủ quan trọng với người bị trào ngược dạ dày?
Tư thế ngủ không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ mà còn đóng vai trò thiết yếu trong việc kiểm soát triệu chứng của bệnh trào ngược dạ dày thực quản. Việc lựa chọn sai tư thế khi ngủ có thể khiến tình trạng trào ngược trở nên nghiêm trọng hơn, làm gia tăng nguy cơ tổn thương thực quản và ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tổng thể.
Ở tư thế đứng hoặc ngồi, trọng lực giúp giữ axit dạ dày không trào ngược lên thực quản. Tuy nhiên, khi cơ thể ở tư thế nằm ngang, trọng lực không còn tác dụng hỗ trợ. Dịch vị trong dạ dày dễ dàng di chuyển ngược lên thực quản, đặc biệt nếu cơ thắt thực quản dưới bị suy yếu hoặc hoạt động không hiệu quả. Đây chính là lý do vì sao nhiều bệnh nhân thường gặp tình trạng ợ nóng, buồn nôn hoặc đau rát ngực vào ban đêm.
Trào ngược dạ dày vào ban đêm có thể gây ra những gián đoạn giấc ngủ nghiêm trọng. Nhiều người thường xuyên bị tỉnh giấc giữa đêm do cảm giác nóng rát vùng ngực, ho khan, hoặc có vị chua trong miệng. Về lâu dài, tình trạng này gây mất ngủ mạn tính, làm suy giảm chất lượng cuộc sống. Ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất và tinh thần, bao gồm cả nguy cơ trầm cảm, lo âu và suy giảm hiệu suất làm việc.
Nằm nghiêng bên nào tốt nhất cho người bị đau dạ dày
Tư thế ngủ ảnh hưởng trực tiếp đến diễn tiến của bệnh trào ngược dạ dày thực quản. Trong đó, nằm nghiêng bên trái được khuyến nghị là tư thế tối ưu nhất giúp kiểm soát triệu chứng, trong khi các tư thế khác như nghiêng phải, nằm ngửa hay nằm sấp có thể làm trầm trọng hơn tình trạng trào ngược.
Nằm nghiêng trái – Tư thế tối ưu
Khi nằm nghiêng sang trái, cấu trúc giải phẫu của hệ tiêu hóa cho phép dạ dày nằm thấp hơn so với thực quản. Nhờ vậy, trọng lực giúp giữ dịch vị không trào ngược lên trên, từ đó làm giảm hiện tượng ợ nóng và buồn nôn.
Ngoài ra, thực quản nằm chếch sang phải so với dạ dày, nên khi nghiêng trái, điểm nối thực quản - dạ dày (cơ thắt thực quản dưới) được đặt ở vị trí thuận lợi, tránh tình trạng axit từ dạ dày trào ngược trở lại.
Lợi ích khi nằm nghiêng trái:
- Giảm rõ rệt các triệu chứng như ợ nóng, buồn nôn, cảm giác chua trong miệng
- Cải thiện chất lượng giấc ngủ, hạn chế thức giấc giữa đêm do trào ngược
- Hỗ trợ quá trình điều trị, giảm nguy cơ tổn thương thực quản lâu dài
Tư thế nằm nghiêng bên phải – Vì sao nên tránh?
Trái ngược với tư thế nghiêng trái, khi nằm nghiêng bên phải, dạ dày nằm cao hơn thực quản. Điều này khiến dịch vị dễ dàng trào ngược lên, đặc biệt vào ban đêm khi cơ thể ở trạng thái nghỉ. Tư thế này cũng gây áp lực lên cơ thắt thực quản dưới, khiến cơ này hoạt động kém hiệu quả, từ đó làm tăng mức độ và tần suất trào ngược.
Nằm ngửa và nằm sấp – Hai tư thế không phù hợp cho người bị trào ngược
Nằm ngửa: Trọng lực không hỗ trợ việc giữ dịch vị ở lại trong dạ dày, đặc biệt nguy hiểm nếu người bệnh không nâng cao phần đầu giường ít nhất 15–20cm. Axit dễ trào ngược lên thực quản, gây kích ứng và rối loạn giấc ngủ.
Nằm sấp: Không chỉ tạo áp lực trực tiếp lên vùng bụng và dạ dày, tư thế này còn làm gia tăng áp lực ổ bụng, khiến dịch vị bị ép ngược lên thực quản. Đồng thời, nằm sấp cũng gây ảnh hưởng đến hô hấp và tuần hoàn, không được khuyến cáo cho người mắc GERD.
>> GỢI Ý: TOP 6 địa chỉ khám trào ngược dạ dày tại TP HCM uy tín
Cách tối ưu tư thế ngủ để giảm trào ngược dạ dày
Đối với người bị trào ngược dạ dày thực quản (GERD), việc điều chỉnh tư thế ngủ đúng cách không chỉ giúp kiểm soát triệu chứng mà còn cải thiện đáng kể chất lượng giấc ngủ. Dưới đây là những biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả, được chuyên gia khuyến nghị nhằm tối ưu hóa tư thế ngủ và hạn chế tối đa nguy cơ trào ngược vào ban đêm.
Nâng cao đầu giường để hỗ trợ trọng lực
Một trong những phương pháp hiệu quả nhất là nâng cao phần đầu giường khoảng 15–20 cm. Việc này giúp phần trên của cơ thể tạo thành một góc nghiêng, từ đó tận dụng trọng lực để ngăn dịch vị trào ngược lên thực quản trong khi ngủ.
Không nên chồng nhiều gối lên nhau vì dễ khiến cổ bị gập, gây đau mỏi vai gáy hoặc làm trượt tư thế trong lúc ngủ. Thay vào đó, hãy sử dụng các thiết bị hỗ trợ nâng đầu giường chuyên dụng hoặc gối có thiết kế phù hợp.
Sử dụng gối chuyên dụng chống trào ngược
Hiện nay trên thị trường có nhiều loại gối chống trào ngược (wedge pillow) được thiết kế đặc biệt với độ nghiêng từ 30–45 độ, giúp duy trì tư thế nửa nằm – nửa ngồi lý tưởng trong suốt đêm. Loại gối này có thể hỗ trợ làm giảm áp lực lên cơ thắt thực quản dưới, giúp hạn chế các đợt trào ngược về đêm một cách rõ rệt.
Điều chỉnh thời gian ăn trước khi ngủ
Một nguyên tắc quan trọng trong kiểm soát trào ngược là không ăn trong vòng 2–3 giờ trước khi đi ngủ. Việc này giúp dạ dày có thời gian tiêu hóa hết phần lớn thức ăn, hạn chế hiện tượng đầy bụng, sinh hơi và tăng áp lực nội dạ dày – những yếu tố làm tăng nguy cơ trào ngược.
Ngoài ra, người bệnh nên tránh các loại thực phẩm dễ gây kích thích trào ngược như: đồ chiên rán, thực phẩm nhiều dầu mỡ, caffeine, rượu bia, socola hoặc đồ ăn cay nóng.
Lưu ý cho người bệnh giúp giảm trào ngược dạ dày khi ngủ
Bên cạnh việc điều chỉnh tư thế ngủ, người bị trào ngược dạ dày cần kết hợp thêm các biện pháp hỗ trợ khác để kiểm soát triệu chứng hiệu quả. Dưới đây là một số lưu ý mà người bệnh cần biết:
- Tránh thực phẩm dễ gây trào ngược, đặc biệt vào buổi tối như đồ chiên rán, thực phẩm cay nóng,... Những loại thực phẩm này thường làm giãn cơ thắt thực quản dưới và kích thích tiết axit.
- Người bệnh cần giảm cân khi có tình trạng béo phì hay thừa cân. Mỡ bụng tích tụ gây áp lực lên ổ bụng, làm tăng nguy cơ đẩy dịch vị trào ngược lên thực quản, nhất là khi nằm.
- Duy trì lối sống lành mạnh giúp ổn định sẽ giúp hệ tiêu hóa hoạt động nhịp nhàng, giảm áp lực lên dạ dày.
- Trong nhiều trường hợp, việc sử dụng thuốc hỗ trợ điều trị GERD vào buổi tối là cần thiết nhằm kiểm soát tình trạng trào ngược về đêm.
- Nếu các biện pháp thay đổi tư thế ngủ và điều chỉnh lối sống không mang lại hiệu quả rõ rệt, người bệnh cần sớm đến cơ sở y tế để thăm khám chuyên sâu.
Chọn đúng tư thế ngủ là yếu tố then chốt trong kiểm soát trào ngược dạ dày. Trào ngược dạ dày nằm nghiêng bên nào không còn là câu hỏi khó sau khi bạn đọc được bài viết này. Kết hợp tư thế phù hợp với chế độ sinh hoạt khoa học sẽ giúp cải thiện đáng kể chất lượng sống cho người bệnh.
CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM
- 5 Cách dùng lá mơ lông chữa trào ngược dạ dày dễ thực hiện
- Vì sao trào ngược dạ dày gây đau lưng? Giải pháp khắc phục
